Bezpieczny produkt to oznakowany produkt. Jak sprostać wymogom GPSR?

Od 13 grudnia 2024 r. każdy producent, który chce legalnie wprowadzać produkty na rynek Unii Europejskiej, musi działać zgodnie z przepisami GPSR czyli ogólnego rozporządzenia o bezpieczeństwie produktów. Nowe regulacje wprowadzają istotne zmiany w zakresie znakowania produktów. Celem tych zmian jest przede wszystkim zwiększenie odpowiedzialności przedsiębiorców za bezpieczeństwo konsumentów i oraz poprawa identyfikowalności towarów w całym łańcuchu dostaw.

Co to właściwie jest GPSR i jakich produktów dotyczy?

GPSR (General Product Safety Regulation) to unijne rozporządzenie, które zastąpiło dotychczasową dyrektywę o ogólnym bezpieczeństwie produktów. Nowe przepisy obejmują wszystkie produkty konsumenckie (z wyłączeniem m.in. żywności, leków, środków ochrony roślin czy produktów medycznych). Nie ma znaczenia, czy jest to produkt cyfrowy, fizyczny, służący do użytku codziennego, nowy, używany czy odnowiony – w każdym przypadku klient ma być chroniony przed takimi produktami, których użytkowanie mogłoby stanowić zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa.

Skąd potrzeba zmian?

W ostatnich latach coraz więcej produktów pojawiających się na europejskim rynku nie spełniało podstawowych norm bezpieczeństwa. Jednym z głównych czynników, które wpływały na taki stan rzeczy, był nie tylko rozwój nowych technologii, ale także bardzo szybki rozwój e-commerce. Dlaczego? Przed nastaniem ery handlu internetowego, w tradycyjnym modelu sprzedaży detalicznej producenci i dystrybutorzy działający na rynku lokalnym podlegali bezpośredniemu nadzorowi krajowych organów kontrolnych. Przed trafieniem na półki produkty były weryfikowane. Łatwo było także przypisać do konkretnego podmiotu odpowiedzialność za bezpieczeństwo produktu.

Rozwój e-commerce ujawnił wiele niedoskonałości wcześniejszych przepisów dotyczących bezpieczeństwa produktów w UE. Obecnie ogromna liczba produktów jest sprzedawana transgranicznie – często bez udziału europejskich podmiotów gospodarczych. Konsument może zamówić towar bezpośrednio z magazynu w Azji, omijając klasyczne kanały dystrybucji. W takich przypadkach trudno ustalić, kto dokładnie odpowiada za bezpieczeństwo produktu, czy produkt spełnia europejskie normy i czy można go skutecznie wycofać z rynku w razie potrzeby.

Problemem jest także skala. Duża liczba małych, często anonimowych, internetowych sprzedawców utrudnia skuteczne kontrole. Dotychczasowe narzędzia stosowane przez organy nadzoru okazały się niewystarczające, by odpowiednio weryfikować jakość produktów sprzedawanych online. W efekcie w sklepach internetowych i w marketplaceach bardzo wzrosła liczba ofert dotyczących niebezpiecznych lub niewłaściwie oznakowanych towarów.

GPSR wprowadza jednolite standardy dla sprzedaży online i offline. Rozporządzenie ma na celu zwiększenie poziomu bezpieczeństwa konsumentów oraz wzmocnienie nadzoru rynku. Przepisy mają także wzmocnić odpowiedzialność producentów, importerów i dystrybutorów za jakość i bezpieczeństwo oferowanych produktów, a także dać możliwość szybkiego reagowania w przypadku wadliwych partii towarów.

Nowe obowiązki w zakresie znakowania produktów

Jednym z filarów GPSR jest wprowadzenie obowiązkowych oznaczeń, które umożliwią identyfikację produktu i jego producenta na każdym etapie cyklu życia. Produkt powinien być opatrzony:

• nazwą i adresem producenta (oraz importera, jeśli dotyczy),
• numerem typu, serii, partii lub innym identyfikatorem umożliwiającym jego jednoznaczne rozpoznanie,
• oznaczeniem zgodności (np. CE), jeśli ma zastosowanie,
• informacjami i ostrzeżeniami w języku danego kraju, w którym produkt jest oferowany.

Znakowanie powinno być umieszczone bezpośrednio na produkcie. Tylko w uzasadnionych przypadkach można przenieść oznaczenia na opakowanie, a jeśli i to okaże się niemożliwe – dołączyć je w formie dokumentu. Jednym z celów takiego trójstopniowego systemu jest umożliwienie łatwego i szybkiego wycofania niebezpiecznych produktów z rynku.

Co grozi za brak zgodności z GPSR?

Przepisy GPSR nakładają pełną odpowiedzialność za bezpieczeństwo produktu na każdego uczestnika łańcucha dostaw. Oznacza to, że nie tylko producent, ale także importer i dystrybutor muszą zadbać o zgodność towaru z wymogami. Brak wymaganych oznaczeń może skutkować:

• wysokimi karami finansowymi,
• zakazem dalszej sprzedaży produktu,
• obowiązkiem wycofania towaru z rynku,
• utratą zaufania ze strony klientów i partnerów biznesowych.

Co istotne, dystrybutor nie musi nadawać własnych oznaczeń, ale jest zobowiązany do ich weryfikacji. Jeśli produkt nie zawiera kompletnych danych producenta czy importera, nie powinien zostać dopuszczony do sprzedaży.

Technologia znakowania jako klucz do zgodności

Wprowadzenie nowych przepisów nakłada konkretne obowiązki w zakresie znakowania produktóW. W przypadku produktów fizycznych znakowanie przestaje być w związku z tym kwestią wyłącznie estetyki czy logistyki – staje się realnym obowiązkiem prawnym. Metod znakowania dostępnych na rynku jest wiele. Kluczem do sukcesu jest wybór technologii najlepiej dostosowanej do rodzaju produktu i jego specyfikacji. Dostępne obecnie technologie znakowania umożliwiają nanoszenie czytelnych numerów seryjnych, kodów QR czy danych producenta bezpośrednio na produkcie lub jego opakowaniu.

Z punktu widzenia przepisów GPSR, istotna jest nie tylko obecność oznaczeń, ale również ich trwałość, czytelność i odporność na ścieranie czy działanie czynników zewnętrznych. Właśnie tutaj znakowarki przemysłowe odgrywają kluczową rolę – umożliwiają nanoszenie wymaganych danych w sposób powtarzalny, niezależnie od skali produkcji czy rodzaju powierzchni. Dzięki precyzyjnej kontroli parametrów znakowania, przedsiębiorcy mogą mieć pewność, że każdy produkt został oznakowany zgodnie z obowiązującymi przepisami – zarówno pod względem treści, jak i umiejscowienia oznaczeń. Takie podejście znacząco ułatwia identyfikację produktów w przypadku kontroli lub konieczności ich wycofania z rynku.

Jak się przygotować? Praktyczne wskazówki

Jeśli proces dostosowania firmy do wymogów GPSR będzie dobrze zaplanowany, nie musi być wcale procesem kosztownym ani skomplikowanym. Ważne jest, by podjąć konkretne działania, takie jak:

• przegląd i aktualizacja procesów produkcyjnych pod kątem wymagań oznakowania,
• wdrożenie technologii znakowania zgodnych z GPSR,
• przeszkolenie zespołów odpowiedzialnych za produkcję i kontrolę jakości,
• regularne audyty zgodności produktów z przepisami,
• współpraca z dostawcami rozwiązań technologicznych wspierających zgodność z przepisami.

Nowe przepisy to także nowa szansa

GPSR stawia przed przedsiębiorcami nowe wymagania, ale jednocześnie stwarza także przestrzeń do uporządkowania procesów i zwiększenia transparentności. Sprawnie działający system znakowania ułatwia identyfikację produktu. To jednak nie jedyna korzyść. Odpowiednio oznakowane produkty przekładają się na wzrost wiarygodność firmy (producenta, dystrybutora czy importera) w oczach klientów i partnerów handlowych. Biorąc pod uwagę rosnącą konkurencję oraz coraz większą świadomość prawną konsumentów, to właśnie zgodność z przepisami i przejrzystość mogą stać się kluczem do przewagi na rynku.

Zamiast traktować GPSR wyłącznie jako obowiązek, potraktuj go jako impuls do rozwoju. Im szybciej wdrożysz odpowiednie rozwiązania, tym pewniej wejdziesz w nową rzeczywistość prawną. Jeśli zastanawiasz się nad tym, jaką technologię znakowania wybrać, skontaktuj się z nami. Pomożemy Ci wybrać takie narzędzia, które będą wspierać Cię w realizacji prawnych wymagań, co w długiej perspektywie przełoży się na wzmocnienie Twojej pozycji na rynku.